FOGAR DE BREOGÁN (QUE GRAN TIPO)

O Leabhar Ghabhála Érennv (en galego algo así como “Libro das Invasións de Irlanda ou Irlandesas”) é un conxunto de manuscritos en gaélico compendiados e traducidos ó francés alá polo 1884. Dividido en dez capítulos interésame para esta entrada o segundo “Historia dos Celtas desde a diáspora das nacións ata a chegada a Irlanda” por ser esta a primeira referencia ó ilustre rei galego (ou iso se supón). Atribúese, nesta saga, á dinastía Milesiana (supostamente do latín Miles Hispaniae ou “Exercitos/soldados da Hispania”) as bases da actual etnia irlandesa. Así,o rei brigantino, que non tiña nada mellor que facer, construíu unha torre do copón para ós seus fillos Bile e Íth (isto sucedeu alá polo 1700 a.C segundo o Annala na gCeithre Mháistrí -Anais dos Catro Mestres- ou sobre o 1300-1280 a.C. se seguimos ó padre Seathrún Céitinn e os seus Foras Feasa ar Éirinn –Fundación e Coñecementos de Irlanda-).
Íth, que agardou a ser adulto e sabio para subir á torre (que menos que darlle uso) divisou desde alí verdes terras coas que xa levaba anos soñando e, como era costume na época, decidiu botarse ó mar e invadilas. Para esta tarefa seu pai proporcionoulle a inxente cantidade de trinta homes, tres barcos e –segundo as fontes citadas- un cabalo (do que o vello lle dixo que non se apease nin para mexar). Parece ser que nas Casitérides se lle uniron uns cantos homes (non sabemos o número, pero os barcos tampouco debían de ser para botar foguetes).

Chegados a Irlanda atopáronse con que os tres herdeiros ó trono de Eire estaban a tortas entre eles (un posible motivo deducible polas fontes é que, pese a ser fillos do rei Neith, se chamaban Mac Cuill, Mac Grené e Mac Crech). Pois ben, como soe pasar neste tipo de situacións, os tres irmáns (cando menos por parte de nai) deixaron momentaneamente a un lado as súas disputas sucesorias para levarse por diante os galegos, que claro está, non tiñan as de gañar.

Íth morreu por caer do cabalo que, aínda que fose por accidente, non deixaba de ser unha grave desatención ó consello do seu visionario pai. Os que quedaron dos trinta e os “acoplados” casiterinos volveron a Brigantia con Íth no lombo do equino (un pouco tarde pero…) e chibáronse ó papá. Este decidiu volver ós verdes pastos co neto do fiambre e, coma é frecuente nos pais, vingar a morte do seu fillo. Para o desquite din que empregou 34 barcos e xente armada ata os dentes –típica aptitude de proxenitor con cargo de conciencia: o de “a boas horas mangas verdes” non soe servir de moito nestes casos-. E, efectivamente, foron, viron, venceron e alí se quedaron, fundando unha dinastía de “grandes reis” digna do Silmarilion de Tolkien.
Do Rei Breogán, en Galicia non quedou nin o recordo ata o século XIX, cando algúns “rexurdidores” decidiron tirar man del, uns para facer (enténdase aquí coma sinónimo de fabricar) Historia e outros para a lírica. Quédome cos segundos, Pondal sen lugar a dúbidas á cabeza, por nos deixar varios versos en “Os Pinos” que son, en definitiva, os que motivan esta entrada.